Nồi chiên không dầu đã có một sự gia tăng phổ biến gần đây do nhận thức về sức khỏe ngày càng tăng và nhu cầu sử dụng thực phẩm chiên.
Các nhà sản xuất nồi chiên không dầu quảng cáo thiết bị này như một phương pháp để chế biến và thưởng thức các món chiên mà không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của thực phẩm chiên bằng dầu. Thực phẩm chiên trong nồi chiên không dầu có hàm lượng chất béo thấp hơn thực phẩm chiên ngập dầu, có nghĩa là chúng có thể có lợi cho sức khỏe hơn.
Tuy nhiên, một số người lo ngại về những rủi ro sức khỏe có thể xảy ra khi sử dụng hình thức nấu ăn mới này, chủ yếu do lo ngại về độc tính và ung thư, những người khác nghi ngờ về những lợi ích được cho là của thực phẩm chiên trong nồi chiên không dầu.
Trong bài viết này, chúng ta xem xét những lợi ích và rủi ro sức khỏe khi sử dụng nồi chiên không dầu và so sánh kỹ thuật này với các phương pháp nấu ăn khác.
Nồi chiên không dầu là gì?
Nồi chiên không dầu, hay còn gọi là nồi chiên chân không (Air Fryer) về cơ bản là một lò nướng đối lưu để bàn, nhưng vẫn có sự khác biệt giữa chiên và nướng chân không. Lò nướng đối lưu và lò chiên không dầu giống nhau về cách nấu thức ăn, nhưng lò chiên không dầu nhìn chung nhỏ hơn và tỏa nhiệt ít hơn.
Lò nướng đối lưu đã được sử dụng rộng rãi từ năm 1945. Được cấp bằng sáng chế bởi Công ty Điện tử Philips, sử dụng công nghệ Rapid Air, thiết bị nhỏ gọn này được tuyên bố là mô phỏng quá trình chiên ngập dầu nhưng thực tế sẽ chỉ dùng hơi nóng, ít dầu hoặc hoàn toàn không có dầu.
Có rất nhiều món bạn có thể nấu khi dùng nồi chiên không dầu, từ rã đông cánh gà, khoai tây chiên tự làm đến xào rau và nướng bánh quy.
Nồi chiên không dầu hoạt động như thế nào?
Nồi chiên không dầu sử dụng sự luân chuyển của không khí nóng để nấu thực phẩm mà không cần ngập trong dầu. Buồng nấu của nồi chiên không dầu tỏa nhiệt từ bộ phận làm nóng gần thực phẩm và quạt luân chuyển không khí nóng. Nhiệt độ có thể lên đến 250°C (482°F) tùy thuộc vào kiểu máy. Dầu ăn không được sử dụng hoặc sử dụng rất ít trong nồi chiên không dầu. Thời gian nấu trong nồi chiên không dầu có thể giảm từ 20% trở lên so với lò nướng không đối lưu.
Các phương pháp chiên truyền thống tạo ra hiệu ứng Maillard ở nhiệt độ từ 140 đến 165°C (284 đến 329°F) bằng cách ngâm hoàn toàn thực phẩm trong dầu nóng, cao hơn nhiệt độ sôi của nước. Nồi chiên không dầu hoạt động bằng cách phủ một lớp dầu mỏng lên thực phẩm trong khi không khí lưu thông được làm nóng lên đến 200°C (392°F) để tạo nhiệt và bắt đầu phản ứng. Nhờ đó, nồi chiên không dầu có thể làm chín vàng các loại thực phẩm như khoai tây chiên, gà, cá, bít tết, bánh mì kẹp pho mát, khoai tây chiên hoặc bánh ngọt bằng cách sử dụng ít dầu hơn 70% đến 80% so với nồi chiên ngập dầu truyền thống.
Hầu hết các nồi chiên không dầu đều có điều chỉnh nhiệt độ và hẹn giờ cho phép nấu nướng chính xác hơn. Thực phẩm thường được nấu trong một giỏ đặt trên khay nhỏ giọt. Giỏ phải được khuấy hoặc lật định kỳ, bằng tay hoặc bằng máy khuấy thực phẩm tích hợp.
Hương vị và độ đặc của thực phẩm được nấu bằng phương pháp chiên truyền thống so với kỹ thuật chiên không dầu không hề giống nhau, vì lượng dầu lớn hơn được sử dụng trong chiên truyền thống sẽ thấm vào thực phẩm (hoặc lớp bột phủ, nếu được sử dụng) và tạo ra một hương vị riêng của chính nó, chính là vị dầu mỡ đôi khi rất ngán.
Một số nồi chiên không dầu được trang bị các phụ kiện bổ sung cho các loại nấu ăn cụ thể, chẳng hạn như chảo bánh pizza, giá để xiên, khay nướng và thùng bánh. Giống như lò nướng đối lưu tiêu chuẩn, nồi chiên không dầu cũng có thể nướng, hấp và sấy thực phẩm.
Nồi chiên không dầu có tốt cho sức khỏe không?
Theo hầu hết các biện pháp, chiên không dầu lành mạnh hơn chiên ngập trong dầu. Nó cắt giảm lượng calo từ 70% đến 80% và có ít chất béo hơn rất nhiều.
Phương pháp nấu ăn này cũng có thể giảm thiểu một số tác hại khác của chiên dầu. Phản ứng xảy ra khi bạn chiên khoai tây hoặc các loại thực phẩm giàu tinh bột khác tạo ra chất acrylamide, một chất được nghiên cứu có liên quan đến nguy cơ mắc ung thư cao hơn. Một nghiên cứu cho thấy rằng chiên không dầu làm giảm 90% lượng acrylamide trong khoai tây chiên.
Lợi ích của nồi chiên không dầu
Khi được sử dụng đúng cách, nồi chiên không dầu mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe:
Sử dụng nồi chiên không dầu có thể thúc đẩy giảm cân
Ăn nhiều thực phẩm chiên có liên quan trực tiếp đến nguy cơ béo phì cao hơn. Điều này là do thực phẩm chiên ngập dầu có xu hướng chứa nhiều chất béo và calo.
Chuyển từ thực phẩm chiên giòn sang thực phẩm chiên trong nồi chiên không dầu và giảm ăn thường xuyên các loại dầu không tốt cho sức khỏe có thể thúc đẩy giảm cân.
Nồi chiên không dầu có thể an toàn hơn nồi chiên ngập dầu
Thực phẩm chiên ngập dầu bao gồm việc phải làm nóng một nồi dầu lớn, có khả năng gây bắn dầu hoặc tệ hơn là việc bị rơi vào chảo dầu, đặc biệt là trẻ em, người già và thú cưng. Điều này có thể gây ra rủi ro về an toàn. Trong khi nồi chiên không dầu nóng lên, sẽ không có nguy cơ bị tràn, bắn tung tóe hoặc vô tình chạm vào dầu nóng. Mọi người nên sử dụng nồi chiên không dầu cẩn thận và làm theo hướng dẫn để đảm bảo an toàn.
Nồi chiên không dầu làm giảm nguy cơ hình thành acrylamide độc hại
Chiên thực phẩm trong dầu có thể khiến các hợp chất nguy hiểm phát triển, chẳng hạn như acrylamide. Hợp chất này hình thành trong một số loại thực phẩm trong quá trình nấu nướng bằng nhiệt độ cao, chẳng hạn như chiên ngập dầu.
Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế, acrylamide có thể có liên quan đến sự phát triển của một số bệnh ung thư, bao gồm ung thư nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, vú và thực quản. Các nghiên cứu bổ sung cũng cho thấy mối liên hệ giữa acrylamide trong chế độ ăn và ung thư thận, nội mạc tử cung hoặc ung thư buồng trứng, mặc dù kết quả không chắc chắn.
Bằng cách chuyển sang chiên không dầu, mọi người có thể giảm nguy cơ có acrylamide trong thực phẩm của họ.
Cắt giảm thực phẩm chiên rán giúp giảm nguy cơ mắc bệnh
Nấu ăn bằng dầu và ăn các món chiên truyền thống thường xuyên có liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe bất lợi. Thay thế chiên ngập dầu bằng các phương pháp nấu ăn khác có thể làm giảm nguy cơ mắc các biến chứng này.
Tác hại của bếp chiên không dầu
Mặc dù bếp chiên không dầu có những lợi ích của chúng, nhưng chúng cũng có bộ sưu tập tác dụng phụ của riêng mình, bao gồm những điều sau:
Không đảm bảo một chế độ ăn uống lành mạnh
Mặc dù bếp chiên không dầu có khả năng cung cấp nhiều lựa chọn thực phẩm có lợi cho sức khỏe hơn so với nồi chiên ngập dầu, nhưng việc hạn chế ăn thức ăn chiên hoàn toàn có thể có lợi đáng kể cho sức khỏe của một người.
Thay thế tất cả các thực phẩm chiên ngập dầu bằng thực phẩm chiên trong nồi chiên không dầu không hẳn sẽ đảm bảo có được một chế độ ăn uống lành mạnh.
Để có sức khỏe tối ưu, mọi người nên tập trung vào một chế độ ăn uống nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc.
Nồi chiên không dầu có thể tạo ra các hợp chất có hại khác
Trong khi nồi chiên không dầu làm giảm khả năng hình thành acrylamide, các hợp chất có hại khác vẫn có thể hình thành.
Không chỉ có nguy cơ tạo ra acrylamit (dù ít), mà các hydrocacbon thơm đa vòng và các amin dị vòng có thể là kết quả của tất cả quá trình nấu ở nhiệt độ cao với thịt.
Theo Viện Ung thư Quốc gia, những hợp chất này có mối liên hệ với nguy cơ ung thư.
Các nhà khoa học cần nghiên cứu bổ sung để làm rõ chính xác mối quan hệ của chiên không dầu và các hợp chất này.
Thực phẩm chiên không dầu không đảm bảo có lợi cho sức khỏe
Nồi chiên không dầu có khả năng làm thực phẩm tốt cho sức khỏe hơn thực phẩm chiên ngập dầu, nhưng hãy nhớ rằng thực phẩm chiên vẫn là thực phẩm chiên. Khi nấu ăn quá nhiều dầu, sẽ luôn có những tác hại liên quan đến sức khỏe.
Kết luận
Nghiên cứu về ảnh hưởng của thực phẩm chiên không dầu hiện còn hạn chế, nhưng các chuyên gia thường khuyến cáo rằng mọi người nên hạn chế ăn thực phẩm chiên nói chung.
Chỉ vì ai đó đã nấu chín thức ăn trong nồi chiên không dầu không có nghĩa là nó có lợi cho sức khỏe hơn tất cả các thực phẩm khác. Thay vào đó, hãy đưa các phương pháp nấu ăn khác vào thói quen ăn uống thường xuyên để có sức khỏe tối ưu.
Những người quan tâm đến việc mua một nồi chiên không dầu có thể xem qua bài viết: Top hãng nồi chiên không dầu giá dưới 1 triệu và Top hãng nồi chiên không dầu tốt nhất hiện nay.
Các lựa chọn nấu ăn khác bao gồm nướng bằng lò, luộc, xào và áp chảo thực phẩm. Duy trì nhiều loại thực phẩm và phương pháp nấu ăn sẽ giúp mọi người có được một chế độ ăn uống lành mạnh hơn.