Một ca sĩ kiêm nhạc sĩ người Thụy Điển mới đây đã trình diễn ca khúc do cô sáng tác, lấy cảm hứng từ sử thi Lục Vân Tiên của nhà thơ Việt Nam Nguyễn Đình Chiểu tại lễ kỷ niệm 200 năm ngày sinh ở tỉnh Bến Tre, Đồng bằng sông Cửu Long.
 |
| Bức tranh trích từ cuốn Lục Vân Tiên (Truyện Lục Vân Tiên), một thiên sử thi dài 2.076 dòng của cố nhà thơ, nhà giáo Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888), một trong những nhà văn hàng đầu của đất nước trong thế kỷ 19. Ảnh do NXB Văn hóa Nghệ thuật cung cấp |
Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888) quê ở Bình Dương, tỉnh Gia Định (nay là Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh). Ông là một nhà giáo, thầy thuốc và nhà thơ yêu nước của miền Nam Việt Nam vào nửa sau thế kỷ 19.
Vào khoảng 24 tuổi, Nguyễn Đình Chiểu bị nhiễm trùng mắt và bị mù. Ngay trước khi bị nhiễm bệnh, ông đã nghe tin mẹ mình qua đời, và theo truyền thuyết, Nguyễn Đình Chiểu đã rất đau lòng và bị mù do quá đau buồn.
Ông mở một trường học nhỏ để dạy học sinh nghèo ở Gia Định. Ông cũng là một nhà y học nổi tiếng, đã chữa bệnh cho người dân địa phương. Sau đó ông chuyển về Cần Giuộc thuộc tỉnh Long An (nay là tỉnh Bến Tre), nơi ông mất.
Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888) là một trong những Danh nhân Văn hóa Thế giới sẽ được UNESCO tưởng niệm từ năm 2022 đến năm 2023.
Quyết định được đưa ra trong Hội nghị lần thứ 41 của UNESCO đang diễn ra tại Paris vào ngày 23 tháng 11 năm ngoái.
UNESCO đã tưởng nhớ ngày sinh của bốn danh nhân Việt Nam là cố Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà giáo dục Chu Văn An, nhà thơ Nguyễn Du và Nguyễn Trãi.
Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông, Lục Vân Tiên (Truyện Lục Vân Tiên), là một bản anh hùng ca viết bằng tiếng Việt (chữ Hán Việt cổ) được viết vào những năm 1850. Đây được coi là một trong những bài thơ có ảnh hưởng nhất trong lịch sử Việt Nam, cùng với Truyện Kiều của Nguyễn Du.
Với 2.076 dòng thơ làm nổi bật văn hóa và lối sống của người dân miền Nam. Các chủ đề về tình yêu, lòng trung thành, sự dũng cảm và công bằng được thể hiện rõ ràng trong tác phẩm.
Câu chuyện này được sử dụng trong sách giáo khoa dành cho học sinh THCS. Nó đã được dịch sang nhiều thứ tiếng, bao gồm tiếng Pháp, tiếng Anh và tiếng Nhật.
Nó đã được chuyển thể thành nhiều vở kịch cải lương và tuồng (kịch cổ điển) cũng như phim điện ảnh, và được dịch ra nhiều thứ tiếng, bao gồm tiếng Pháp, tiếng Anh và tiếng Nhật.
Tại tỉnh Bến Tre, lễ tôn vinh và kỷ niệm 200 năm ngày sinh của cụ Chiểu đã được diễn ra tại Đền thờ Nguyễn Đình Chiểu, nơi có lăng và tượng đài của nhà thơ.
 |
| Ca sĩ kiêm nhạc sĩ người Thụy Điển Tamela Hedstrom và nghệ sĩ bộ gõ người Pháp Dominique Henry Probst. Ảnh do ca sĩ - nhạc sĩ cung cấp |
Lê Quý Dương, tổng đạo diễn chương trình, đã tập hợp nhiều nghệ sĩ biểu diễn trên toàn thế giới để truyền bá sức ảnh hưởng và sự nổi tiếng của Lục Vân Tiên, một sử thi nổi tiếng của Nguyễn Đình Chiểu.
Ca sĩ - nhạc sĩ Thụy Điển Tamela Hedstrom đã đến thăm Việt Nam và biểu diễn ca khúc của mình tại lễ kỷ niệm 200 năm ngày sinh Nguyễn Đình Chiểu tại Bến Tre.
Tamela thừa nhận khi đạo diễn Dương tiết lộ kế hoạch mời cô thực hiện ca khúc lấy cảm hứng từ sử thi Lục Vân Tiên, cô hơi bất ngờ vì lúc đó chưa biết đến tác phẩm này.
Tuy nhiên, cô đã chấp nhận lời đề nghị vì trước đó cô đã gặp đạo diễn Dương tại Liên hoan Nghệ thuật Quốc tế Fujairah (UAE) năm 2020 và đánh giá cao cơ hội được hợp tác với anh.
Bà Tamela cho biết: “Đạo diễn Lê Quý Dương đã nói với tôi về nhà thơ nổi tiếng Nguyễn Đình Chiểu và bài thơ Lục Vân Tiên.
Cô cũng bày tỏ ấn tượng ban đầu của mình về Lục Vân Tiên là một câu chuyện đẹp và đầy sức lôi cuốn, khuyên mọi người hãy vượt qua nghịch cảnh.
Nghệ sĩ Thụy Điển nói rằng cô đã bắt đầu đọc Lục Vân Tiên bằng tiếng Anh và ghi lại tất cả những đặc điểm và thông điệp tuyệt vời được gửi gắm bên trong.
"Hình ảnh của các nhân vật và các chi tiết khác hiện lên trong đầu tôi khi tôi đang đọc. Từ đó, những giai điệu cứ đến với tôi", cô nhớ lại.
Sau đó, nữ nhạc sĩ đã có cảm hứng viết một bản ballad sau khi đọc bản sử thi nổi tiếng của Việt Nam và đưa những tình tiết hấp dẫn mà cô có được vào lời bài hát của mình. "Câu chuyện nhân văn này vẫn có chỗ đứng trong văn học Việt Nam sau hàng trăm năm. Lục Vân Tiên là tác phẩm mà tôi cảm thấy mọi người trên thế giới đều có thể trân trọng nếu có cơ hội."
Một nghệ sĩ khác, nghệ sĩ bộ gõ người Pháp Dominique Henry Probst đã sáng tác một tác phẩm thính phòng theo phong cách châu Âu mang tên Lời than thở của Nguyệt Nga.
Probst quen biết đạo diễn Dương từ cuối những năm 1990 khi họ hợp tác trong vở opera đương đại Motherland.
Họa sĩ người Pháp cho biết lần đầu tiên ông được nghe về nhà thơ mù Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm Lục Vân Tiên là qua đạo diễn Dương. Sau đó, ông còn phát hiện ra một ấn bản tuyệt đẹp của cuốn sách do Viện Viễn Đông Bác Cổ (École Française d'Extrême Orient, EFEO) xuất bản.
 |
| Ca sĩ - nhạc sĩ Thụy Điển Tamela Hedstrom và các nghệ sĩ biểu diễn trong lễ kỷ niệm 200 năm ngày sinh Nguyễn Đình Chiểu tại Bến Tre. Ảnh do ca sĩ - nhạc sĩ cung cấp. |
Ông nói: “Tôi đọc câu chuyện này với sự hấp dẫn và cuốn hút vì nó gắn liền với truyền thống và chứa đầy những tình cảm ngây thơ, đồng thời mang đến những ý tưởng triết học sâu sắc về tình cảm của con người.
Tình yêu trong sáng và bền bỉ của hai nhân vật chính là Kiều Nguyệt Nga và Lục Vân Tiên đã khiến Dominique vô cùng cảm động. Ông quyết định sáng tác Lời than thở của Nguyệt Nga.
Sáng tác mở đầu bằng phần dạo đầu bộ gõ độc tấu do Dominique thể hiện, sau đó là phần nói tiếng Việt. Nghệ sĩ Mỹ Dung thể hiện phần piano trước khi chuyển sang phần trình diễn bằng tiếng Pháp và tiếng Anh của hai giọng ca nữ. Nghệ sĩ Trần Vương Thạch làm chỉ huy trưởng.
Dominique coi việc trở lại Việt Nam là một vinh dự to lớn và cảm thấy giá trị của Lục Vân Tiên là phổ biến và có thể tiếp cận được bằng nhiều thứ tiếng.