Các nhóm mafia đang lợi dụng cuộc khủng hoảng COVID-19 để thâu tóm các tổ chức phá sản cho các mục đích bất chính của chúng. Stefano Siggia của Pideeco phân tích cách Mafia thu được lợi nhuận từ đại dịch, phương pháp thâm nhập vào các công ty thất bại của chúng và cách chúng thực hiện các âm mưu của mình ở Ý và phần còn lại của châu Âu.
Cuộc khủng hoảng COVID-19 đã tàn phá các doanh nghiệp trên toàn thế giới, từ các cửa hàng bán lẻ cho đến các hoạt động lớn hơn, nhưng ở đâu có khủng hoảng và thách thức, ở đó có những cơ hội nảy sinh rất phong phú. Các tổ chức tội phạm trên toàn cầu đang tiến rất nhanh để tìm cách kiếm lợi từ đại dịch, và một trong những nhóm như vậy đã nổi lên gần đây không ai khác chính là Mafia.
Thuật ngữ “Mafia” là cách gọi chung được sử dụng để mô tả bốn hiệp hội tội phạm riêng biệt đã hoạt động ở Ý từ cuối thế kỷ 19. Chúng bao gồm Sicilian Cosa Nostra, Neapolitan Camorra, Apulian Sacra Corona Unita và Calabrian ’Ndrangheta, cũng là nhóm Mafia giàu nhất với khu vực hoạt động lớn nhất trên toàn thế giới so với ba nhóm còn lại.
Các cuộc kiểm tra của cảnh sát và các đợt cấm cửa nghiêm ngặt kéo dài suốt năm 2020 đã khiến các nguồn thu nhập chính của Mafia, bao gồm tống tiền, mại dâm, cùng với các nguồn thu bất hợp pháp khác, bị siết chặt. Việc buôn bán ma túy ước tính kiếm được cho các tổ chức tội phạm hơn 30 tỷ euro mỗi năm.
Cần những con đường mới để kiếm lợi nhuận, Mafia đã quay sang mua lại các doanh nghiệp đang trên bờ vực phá sản do COVID-19, tự cho mình là người giúp đỡ người nghèo trong khi nắm quyền kiểm soát các doanh nghiệp của họ để tạo ra những khoản tiền bất chính. Các ngành kinh doanh nhiều tiền như nhà hàng và quán bar luôn là điểm hấp dẫn đối với Mafia, nhưng Tiến sĩ Anna Sergi, giảng viên cao cấp về tội phạm học từ Đại học Sussex tin rằng, khi tình trạng khẩn cấp kết thúc, "các hiệp hội tội phạm có thể sẽ gây ô nhiễm nền kinh tế".
Tiến sĩ Anna Sergi không đơn độc. Các chuyên gia khác đã chia sẻ nỗi sợ hãi của mình, tin rằng Mafia sẽ nắm quyền chi phối trên một số ngành công nghiệp và khu vực địa lý ở cả Ý và phần còn lại của châu Âu.
Sự tuột dốc của Ý
Vào năm 2020, Ý là một trong những quốc gia châu Âu bị ảnh hưởng nặng nề nhất do đại dịch, và cũng là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng đầu tiên. Việc đóng cửa ban đầu sẽ tạo ra hiệu ứng lan truyền trên toàn bộ phần còn lại của Ý và hơn thế nữa đã được áp dụng vào ngày 21 tháng 2, trước khi mở rộng thành vùng kiểm dịch toàn quốc vào ngày 9 tháng 3. Một loạt các cuộc đóng cửa tiếp theo trong suốt phần còn lại của năm sẽ đóng cửa toàn bộ các khu vực của nền kinh tế để bảo vệ dân số khỏi sự lây nhiễm và sự sụp đổ của hệ thống y tế.
Việc đóng cửa quốc gia cần thiết đã dẫn đến một thảm họa kinh tế. Theo Confcommercio, liên minh các doanh nghiệp của Ý, hơn 390.000 doanh nghiệp phải đóng cửa do COVID-19 ở Ý vào năm 2020. Các lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất là du lịch, nhà hàng và quán bar và vận tải. 200.000 công nhân độc lập khác cũng bị phá sản do đại dịch.
Tỷ lệ đói nghèo gia tăng mạnh mẽ đã thúc đẩy chính phủ phát hành phiếu mua sắm trị giá 400 triệu euro, và năm đó cũng chứng kiến sự gia tăng 30% viện trợ lương thực từ các tổ chức từ thiện. Các ngân hàng cũng bắt đầu cho vay ít tiền hơn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Các nhóm mafia đã nhanh chóng thực hiện các âm mưu của họ. Đến tháng 3, họ đã bắt đầu phân phát thực phẩm cho các gia đình gặp khó khăn nghiêm trọng về tài chính - một chiến lược nhằm thu hút các giao dịch kinh doanh khả thi và đạt được sự đồng thuận của người dân.
Với viễn cảnh phá sản và không có sự hỗ trợ của các ngân hàng, các doanh nghiệp đã chuyển sang thế giới ngầm tội phạm để tồn tại. Các tổ chức mafia đã bắt đầu mua lại các thực thể thất bại, đáp ứng nhu cầu tài chính ngắn hạn của họ thông qua tiền mới, bẩn, sau đó các công ty sẽ rửa thành vốn sạch.
Tháng 11 năm ngoái, một chính trị gia đã bị bắt vì rửa tiền cho Mafia thông qua một loạt nhà thuốc do Ndrangheta kiểm soát. Tuy nhiên, đây chỉ là một giọt nước trong một vùng biển lớn hơn nhiều. Kể từ khi bắt đầu đại dịch, chính phủ Ý đã ban hành 1.600 lệnh cấm chống Mafia - các biện pháp hành chính nhằm cấm các thực thể trong danh sách đen đấu thầu các hợp đồng công - tăng 25% so với năm 2019.
Một lời thỉnh mà bạn không thể từ chối
Các nhóm mafia chiếm hữu các thực thể đã phá sản hoặc sắp phá sản thông qua các khoản vay và đe dọa. Họ có xu hướng cho các công ty thất bại vay tiền với lãi suất cắt cổ, có thời điểm lên tới 500%, biết rõ rằng chủ sở hữu công ty sẽ không thể trả lại số tiền đó.
Các chủ sở hữu sẽ dần bị áp lực để trả lại tiền, leo thang đến việc nhận được những lời đe dọa, những cuộc điện thoại liên tục và những cuộc thăm viếng cá nhân. Sau đó, tổ chức sẽ mua lại công ty và yêu cầu chủ sở hữu thuê một người nào đó trong tổ chức tội phạm - một đặc ân mà họ "không thể từ chối" - người này sau đó sẽ phụ trách tổ chức, thay đổi cấu trúc và thị trường của nó để phù hợp với mục đích của tổ chức tội phạm. Chủ sở hữu ban đầu được biến đổi thành bình phong, hoặc bù nhìn, được sử dụng để che giấu chủ sở hữu thực hưởng lợi phía sau khỏi các ngân hàng và công ty bảo hiểm. Nếu họ phản đối, khẳng định rằng công ty là của họ, họ sẽ nhận được câu trả lời rõ ràng - "không còn nữa."
Sau đó, công ty sẽ được chuyển đổi thành một công cụ để rửa tiền bẩn của nhóm Mafia, còn phần doanh thu mà tổ chức này có thể tạo ra sẽ chạy vào túi của Mafia.
Một vấn đề châu Âu
Sự phổ biến của các tổ chức Mafia trong các thực thể bị ảnh hưởng bởi COVID không phải là vấn đề riêng của Ý mà là vấn đề của châu Âu. Người ta ước tính rằng các tổ chức tội phạm tạo ra khoảng 100 tỷ euro mỗi năm - một con số lớn hơn nhiều so với số tiền đã rửa Ý. Trên thực tế, các nhóm Mafia đã mở rộng ra ngoài biên giới Ý, chuyển tiền đến các quốc gia có tinh thần cảnh giác thấp hơn, với luật chống rửa tiền ít nghiêm ngặt hơn và với các chế độ xử phạt ít nghiêm khắc hơn.
Ở Đức, một mạng lưới chặt chẽ của các gia đình 'Ndrangheta bị nghi ngờ điều hành nhiều nhà hàng và công ty xây dựng khác nhau như một bình phong để tái đầu tư số tiền thu được từ việc buôn bán cocaine của họ. Các nhóm mafia cũng có chỗ đứng vững chắc ở Tây Ban Nha, nơi lĩnh vực kinh doanh chính của họ là khách sạn và du lịch. Gần đây, Slovakia đã thức tỉnh về thực tế của sự xâm nhập của Mafia vào đất nước của họ, khi nhà báo điều tra Jan Kuciak và hôn thê của anh ta bị sát hại dã man sau một cuộc điều tra liên kết các nhân vật chính trị và kinh doanh quyền lực của Slovakia với tội phạm có tổ chức của Ý.
Các quốc gia có luật chống mafia yếu hoặc không có luật chống mafia được các nhóm Mafia ủng hộ. Những nỗ lực của Hà Lan trong việc chống tội phạm thông qua tăng cường hợp tác tư pháp với các quốc gia khác không thể bù đắp cho sự thiếu nhận thức của nước này đối với Mafia, điều này được thể hiện qua cách ‘Ndrangheta thâm nhập vào khu vực trồng trọt của họ để che giấu việc vận chuyển ma túy. Mặt khác, Đức không có giới hạn thanh toán bằng tiền mặt, điều này cho thấy lý do tại sao các tổ chức tội phạm lại ưu ái lĩnh vực nhà hàng ở nước này. Các quốc gia có luật chống tham nhũng lỏng lẻo hay thiên đường thuế cũng được Mafia ưa thích.
Hậu quả kinh tế nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng COVID-19 không chỉ được cảm nhận ở Ý, mà còn lan rộng ra toàn bộ châu Âu. Pháp đã chứng kiến khoảng 30.000 công ty phá sản vào năm 2020 trong khi gần 1/5 tổng số công ty Tây Ban Nha hiện đang có nguy cơ vỡ nợ. Ở Bỉ, người ta lo sợ rằng 10% tổng số các tổ chức sẽ ngừng hoạt động kinh doanh.
Sergio Nazzaro, phát ngôn viên của Ủy ban Chống Mafia của Quốc hội Ý, tin rằng một số quốc gia châu Âu dường như “phủ nhận” về quyền lực mà các nhóm Mafia có bên ngoài nước Ý và sự dễ dàng mà chúng có thể cản trở nỗ lực khôi phục kinh tế sau đại dịch. Những lời phủ nhận này xuất phát từ thực tế rằng việc thừa nhận sự tồn tại của những nhóm như vậy được coi là không tốt cho hoạt động kinh doanh. Những tuyên bố như vậy chỉ hỗ trợ các tổ chức Mafia kiếm lợi từ cuộc khủng hoảng hiện tại.
Như Roberto Saviano, tác giả người Ý của Gomorra và một chuyên gia về Mafia, đã mỉa mai hỏi trong một cuộc phỏng vấn, “Ai có thể mua lại các khu du lịch trên Côte d’Azur hoặc Costa del Sol đã bị phá hủy bởi cuộc khủng hoảng du lịch năm 2020?”
Một cuộc chiến đang phát triển
Mafia có thể tồn tại từ giữa thế kỷ 19 vì nó không ngừng phát triển. Các tổ chức tội phạm của nó có khả năng cảm nhận các giao dịch kinh doanh trước khi chúng được thị trường xác định, chúng có kiến thức về những gì sẽ cần thiết trong tương lai của các cá nhân và doanh nghiệp, và chúng có khả năng cung cấp các dịch vụ đó một cách hiệu quả và nhanh chóng mà không có sự cản trở của quan liêu. Chúng là một trong những thực thể có cấu trúc tốt nhất trong chủ nghĩa tư bản đương đại.
Trong khi Ý tiến hành cuộc chiến với các lệnh cấm chống Mafia trong biên giới của họ, cuộc đấu tranh cũng đã lan sang các quốc gia châu Âu khác.
Vào tháng 7 năm 2020, một hoạt động của giới cảnh sát xuyên quốc gia do Europol điều phối đã dẫn đến việc bắt giữ 46 chi nhánh Cosa Nostra và 12 chi nhánh của ‘Ndrangheta trên khắp châu Âu với các tội danh tống tiền, tham nhũng trong đấu thầu công và buôn bán ma túy, cùng những tội danh khác.
Interpol cũng đã phát động một cuộc tấn công trong việc thành lập Tổ chức Hợp tác Chống lại ‘Ndrangheta, tập hợp 11 quốc gia kết hợp các nguồn lực và kiến thức để chống lại tổ chức này. Nhưng liệu nó có đủ?
Một nền kinh tế đang quỳ gối trước tội phạm có tổ chức. Khi thiếu tiền và các doanh nghiệp có nguy cơ phá sản, nhiều người quyết tâm tiếp cận với khả năng thanh khoản, bất kể nguồn gốc của nó. Với việc đại dịch COVID-19 vẫn chưa kết thúc, và tỷ lệ đói nghèo gia tăng mỗi tháng, Mafia sẽ tiếp tục tìm cơ hội để mở rộng hoạt động.
Như Albert Einstein đã từng tuyên bố, “giữa khó khăn là cơ hội” và đó là điều mà các tổ chức Mafia hiểu rõ nhất.